Translating Europe

Workshop 2022

Οπτικές και Προκλήσεις

Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Γραφείο Αθηνών και Γραφείο Λευκωσίας της Γενικής Διεύθυνσης Μετάφρασης

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
ΔΠΜΣ «Διερμηνείας και Μετάφρασης» (Μέλος του Δικτύου ΕΜΤ)

Η σημασία της μετάφρασης και της διερμηνείας στη σύγχρονη ενημέρωση, όπως έχει ριζικά μετασχηματιστεί από τα ψηφιακά μέσα, δεν αποτελεί συνήθως αντικείμενο συζήτησης, παρά μόνο όταν μια μεταφραστική αστοχία, στο πλαίσιο μιας επίσημης ως επί το πλείστον επικοινωνίας, δημιουργήσει κάποιο πρόβλημα. Αποσιωπάται ως εκ τούτου το γεγονός ότι οι δημοσιογράφοι καλούνται διαρκώς, στην ελληνική πραγματικότητα αλλά και διεθνώς, να επιτελέσουν ένα έργο για το οποίο συνήθως δεν είναι, επαρκώς τουλάχιστον, προετοιμασμένοι: να μεταφράζουν δηλαδή κείμενα ή να διερμηνεύουν σε ποικίλα πλαίσια στην καθημερινή δουλειά τους. Στα ψηφιακά μέσα, η πρακτική αυτή διευρύνεται περαιτέρω και δεν είναι τυχαίο ότι αποδίδεται πλέον με τον νεολογισμό  journalation, ενώ οι δημοσιογράφοι που μεταφράζουν, συντάσσουν κείμενα με βάση πληροφορίες από ξένα μέσα και εκτελούν κατά περίπτωση χρέη διερμηνέων ονομάζονται journalators ή journalist/translators.

Το 2014, ο δημοσιογράφος και υποψήφιος διδάκτορας του ΑΠΘ Ανδρέας Παναγόπουλος διεξήγαγε μια έρευνα στους δημοσιογράφους του εξωτερικού δελτίου ορισμένων ελληνικών τηλεοπτικών σταθμών σχετικά με τη δουλειά τους σε επίπεδο μετάφρασης και διερμηνείας. Από την έρευνα αυτή, η οποία παρουσιάστηκε σε μια εκδήλωση της ΕΕ για το μέλλον των γλωσσικών  επαγγελμάτων την ίδια χρονιά, προέκυψε ότι  οι δημοσιογράφοι χρειάζονται υποστήριξη στη συγκεκριμένη πτυχή της δουλειάς τους.

Το παρόν σεμινάριο διοργανώνεται ως συνέχεια της έρευνας αυτής, με διευρυμένο πεδίο αναφοράς: επιδιώκει να καλύψει ποικίλα πεδία, στα οποία οι οι δημοσιογράφοι καλούνται να μεταφράσουν και να κάνουν διερμηνεία, όπως ρεπορτάζ, διεθνείς συναντήσεις, συγκρούσεις, συνεντεύξεις, σύνταξη κειμένων με πληροφορίες από ξενόγλωσσες πηγές (transediting)  στα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα κ.λπ.

Στο πρώτο μέρος, ο λόγος δίνεται:

• σε πανεπιστημιακούς, για να παρουσιάσουν κάποιες βασικές αρχές της μετάφρασης και της διερμηνείας και κάποια ζητήματα που ανακύπτουν συχνά στο πλαίσιό τους.
• στους ίδιους τους δημοσιογράφους, για να παρουσιάσουν την αντίληψή τους τόσο για τη μετάφραση και τη διερμηνεία, τις δυσκολίες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, αλλά και τις ανάγκες τους, προκειμένου να επιτελούν πιο αποτελεσματικά τα έργο τους.

Στο δεύτερο μέρος, πανεπιστημιακοί σε συνεργασία με δημοσιογράφους συζητούν σε ένα πρακτικό εργαστήριο τις βασικές αρχές της μετάφρασης και της διερμηνείας, σε μια πρώτη προσπάθεια για τη δημιουργία ενός σχετικού πλαισίου για τη δημοσιογραφία. Παράλληλα, παρουσιάζονται βασικά μεταφραστικά εργαλεία που μπορούν να διευκολύνουν την καθημερινή ενασχόληση των δημοσιογράφων με τη μετάφραση και/ή τη διερμηνεία.